LIPALO TSA HISTORI EA LGBTQ TSEO U LOKELANG HO LI TSEBA KA MABAPI, KAROLO EA5
Ho tloha ho bao u ba tsebang ho ea ho bao u sa ba tsebeng, bana ke batho ba makatsang bao lipale tsa bona le mathata a bona a entseng setso sa LGBTQ le sechaba kamoo re se tsebang kajeno.
Lili Elbe (1882-1931)
Lili Elbe e ne e le mosali oa Denmark ea iphetotseng bong hape e le e mong oa batho ba pele ba ileng ba fuoa opereishene ea ho fetola bong.
O hlahile Einar Magnus Andreas Wegener, 'me e ne e le setaki se atlehileng tlas'a lebitso leo. Nakong ena, o ile a boela a itlhahisa e le Lili 'me a tsejoa phatlalatsa e le khaitseli ea Einar.
Ka 1930, Elbe o ile a ea Jeremane bakeng sa opereishene ea ho fetola bong, e neng e lekoa haholo ka nako eo. Letoto la mesebetsi e mene le ile la etsoa nakong ea lilemo tse peli.
Ka mor'a hore a atlehe ho fetoha, o ile a fetola lebitso la hae la molao ho Lili Ilse Elvenes 'me a khaotsa ho penta ka ho feletseng. Lebitso Lili Elbe o le fuoe ke moqolotsi oa litaba oa Copenhagen Louise Lassen.
Elbe o ile a qala ho ba le kamano le mohoebi oa litšoantšo oa Mofora Claude Lejeune, eo a neng a batla ho nyalana le eo a neng a batla ho ba le bana le eena. O ne a lebeletse pele ho buuoa ka lekhetlo la ho qetela ka ho kenngoa pōpelo.
Leha ho le joalo, tsamaiso ea hae ea ’mele ea ho itšireletsa mafung e ile ea hana pōpelo e kentsoeng hape, ’me o ile a ba le tšoaetso. O ile a hlokahala ka 1931, likhoeli tse tharo ka mor'a ho buuoa, ka lebaka la ho tšoaroa ke lefu la pelo ha a le lilemo li 48.
Bophelo ba Lili bo ile ba tlisoa skrineng se seholo filiming ea 2015 Ngoanana oa Denmark le Eddie Redmayne ea bapalang e le eena.
Keith Haring (1958-1990)
Keith Haring e ne e le sebini sa Leamerika seo bonono ba hae ba pop le mosebetsi oa graffiti o ileng oa hola ho tsoa moetlong oa seterateng oa New York City lilemong tsa bo-1980.
Kamora ho tsebahala sechabeng o ile a theha mesebetsi e meholoanyane joalo ka litšoantšo tse mebala-bala.
Mosebetsi oa hae oa morao o ne o atisa ho bua ka lihlooho tsa lipolotiki le tsa sechaba - haholo-holo bosodoma le Aids - ka setšoantšo sa hae sa litšoantšo.
Haring e ne e le mosodoma pepenene 'me e ne e le 'muelli ea matla oa thobalano e sireletsehileng, leha ho le joalo, ka 1988, o ile a fumanoa a e-na le Aids.
Ho tloha 1982 ho isa 1989, o ile a hlahisoa lipontšong tse fetang 100 a le mong le tsa sehlopha hammoho le ho hlahisa litšoantšo tse fetang 50 tsa sechaba litsing tse ngata tsa liphallelo, lipetlele, litsi tsa tlhokomelo ea mots'eare le mahaeng a likhutsana.
O ile a sebelisa litšoantšo tsa hae lilemong tsa ho qetela tsa bophelo ba hae ho bua ka boloetse ba hae le ho hlahisa maikutlo le tlhokomeliso ka Aids.
Ka 1989, o ile a theha Keith Haring Foundation ho fana ka lichelete le litšoantšo ho mekhatlo ea Aids le mananeo a bana, le ho atolosa bamameli bakeng sa mosebetsi oa hae ka lipontšo, likhatiso le ho fana ka tumello ea litšoantšo tsa hae.
Haring o hlokahetse ka la 16 Hlakola, 1990, ka lefu le amanang le Aids a le lilemo li 31. O ketekoa ho Aids Memorial Quilt.
Madonna o phatlalalitse hore letsatsi la pele la New York la 1990 Blond Ambition World Tour e tla ba konsarete ea melemo bakeng sa mohopolo oa Haring mme a fana ka chelete eohle e tsoang thekisong ea litekete tsa hae ho mekhatlo ea liphallelo ea Aids.
Larry Kramer (1935-2020)
Larry Kramer e ne e le sengoli sa litšoantšiso sa Moamerika, sengoli, moetsi oa lifilimi, 'muelli oa bophelo bo botle ba sechaba le mohanyetsi oa litokelo tsa LGBT.
Kramer o ile a ferekanngoa ke ho holofala ha litho tsa tsamaiso le ho se tsotelle ha banna ba basodoma bothateng ba Aids mme a theha GMHC (eo pele e neng e bitsoa Gay Men's Health Crisis) le ACT UP (mokhatlo oa Aids to Unleash Power), mekhatlo e 'meli e etelletseng pele e ileng ea arabela. seoa sa Aids.
Ka 1988, khatello ea maikutlo mabapi le ho koaloa ha papali ea hae ea 'Just Say No', libeke tse 'maloa feela ka mor'a hore e buloe, e ile ea qobella Kramer ho kena sepetlele ka mor'a hore e mpefatse hernia ea tlhaho. Ha lingaka li ntse li buuoa, li ile tsa fumana tšenyo ea sebete ka lebaka la lefu la sebete la mofuta oa B, e leng se ileng sa etsa hore Kramer a tsebe hore o na le kokoana-hloko ea HIV.
Batho ba phelang le HIV ba ne ba atisa ho nkoa e le batho ba sa lokelang bakeng sa ho kenngoa setho sa 'mele ka lebaka la mathata a bakoang ke HIV le ho nka nako e khutšoanyane ea bophelo. Har'a tse 4,954 tse ileng tsa kenya sebete United States, ke tse 11 feela e neng e le tsa batho ba nang le HIV.
Kramer, ea ileng a nyala molekane oa hae oa nako e telele David Webster ka 2013 kamora lilemo tse 22 ba le hammoho, e ile ea e-ba letšoao ho batho ba tšoaelitsoeng ba nang le mekhoa e mecha ea bophelo ka lebaka la tsoelo-pele ea bongaka.
Rock Hudson (1925-1985)
Rock Hudson e ne e le motšoantšisi oa Leamerika, ea neng a tsejoa ka kakaretso ka nako ea hae ea ho ba monna ea ka sehloohong lilemong tsa bo-1950 le bo-1960 'me o ne a nkoa e le "pelo e bohloko" ea Hollywood Golden Age.
Le hoja Hudson a ne a le masene ka boinotšing ba hae bophelong bohle ba hae, taba ea hore e ne e le moshemane ho tlalehoa e tsejoa indastering ea lifilimi.
Ka 1955, makasine ea Confidential e ile ea tšosa ka hore e tla phatlalatsa pepenene e mabapi le bosodoma ba sekhukhu ba Hudson.
Nakoana ka mor'a ketsahalo ea Lekunutu, Hudson o ile a nyala mongoli oa hae ea potlakileng Henry Willson, Phyllis Gates. O ile a etsa kopo ea tlhalo ka mor'a lilemo tse tharo ka April 1958, a bolela bokhopo ba kelello.
Ho sa tsejoe ke sechaba, Hudson o ile a fumanoa a e-na le HIV ka 1984, lilemo tse tharo feela ka mor'a ho hlaha ha sehlopha sa pele sa bakuli ba matšoao ho US, 'me selemo se le seng feela ka mor'a ho tsebahatsa pele ke bo-rasaense ba kokoana-hloko ea HIV e bakang AIDS.
Likhoeling tse ’maloa tse latelang, Hudson o ile a boloka boloetse ba hae e le lekunutu ’me a tsoela pele ho sebetsa ha, ka nako e tšoanang, a etela Fora le linaheng tse ling ho ea batla pheko—kapa bonyane phekolo ea ho liehisa tsoelo-pele ea kokoana-hloko.
Hoo e ka bang ka hora ea borobong hoseng ka la 9 Mphalane, 2, Hudson o ile a hlokahala borokong ba hae ka lebaka la mathata a amanang le Aids ha hae Beverly Hills a le lilemo li 1985, libeke tse ka tlase ho tse supileng pele ho letsatsi la hae la tsoalo la bo 59.
E bile motho oa pele ea tummeng ea ileng a bolaoa ke lefu le amanang le Aids.
Nakoana pele ho lefu la hae Hudson o ile a kenya letsoho la pele ka kotloloho, $250,000, ho affAR, The Foundation for Aids Research, ho thusa ho qala mokhatlo o sa etseng phaello o inehetseng ho lipatlisiso le thibelo ea Aids/HIV.
Leave a Reply